حرکت ملی آزربایجان و تغییرات مثبت در سیستم ارزش گذاری آن

دیگر بعد از گذشت سالها از عمر حرکت ملی آزربایجان و تجربه ها و اندوخته هایی که در گذر سالها  فعالان این حرکت کسب کرده اند  شواهد موجود نشان از جرقه های تغیرات عمده در سیستم و نوع ارزشگذاری در بین این فعالان در مواجه با حوادث پیش رو است.
یکی از این موارد تغیر که میتوان آن را تغیری مثبت و حتی نوعی ارتقاء نیز نام نهاد؛ تغیر ی از جنس ارزشی در حرکت است که در این نوع تغیر، در مناسبات درون حرکتی ونیز در نوع مواجهه با اتفاقات مختلف برون حرکتی شخصیت محوری جای خود را به هدف محوری و فکر محوری واگذار کرده است.
بدین معنا که دیگر معیار افراد از حالت چه کسی می‌گوید تبدیل به چه چیزی می گوید شده است. و اینکه این رفتار و سخن تا چه اندازه در راستای اهداف کلی و ارزشهای بنیادی حرکت ملی قرار دارد. به عبارت دیگر گذشت زمان قدرت تفکر عمیق و ارزشگذاری انسانها را بالا برده است و فعالان  به وسع، توانایی و اندوخته فکری خود هر کدام قابلیت درک، تحلیل و واکنش به اتفاقات و موضوعات مختلف را تا حدودی کسب کرده اند. این نه به معنای جزیره ای شدن افراد که این نوع رفتار ناشی از یک سری تعاملات و تبادلات فکری در بین فعالان حرکت می باشد. در این نوع سیستم معیار ارزش گذاری در صد نسبی خدمت به منافع ملی آزربایجان ونیز اندازه زاویه با اهداف است. به عنوان مثال حتی اگر گوینده فلان نظر دارای اسم ورسم به نام و مطرحی در میان فعالان حرکت باشد ولی همان نظر در راستای اهداف اساسی حرکت ملی نباشد، نظر یاد شده هیچ مقبولیتی در میان فعالان حرکت ملی پیدا نمی کند، بلکه بر عکس انتقادات ارائه شده گوینده نظر را مجبور به اصلاح آن می کند. این نوع رفتار خود نماد و نمودی ازوجود خرد جمعی در بین فعالان ونیز مجموعه حرکت ملی می باشد. 

البته ارتقاء فکری ملی فوق الذکر هیچگاه به معنای نفی موجودیت و اهمیت پبشروان و یا پرچمداران حرکت ملی نیست چرا که لازم بودن وجود این عزیزان و دوستان فداکار از هر زاویه ای که بنگریم چیزی واضح و غیر قابل انکار است. و از بدیهیات هر نوع حرکت جمعی می باشد. تنها منظور آن است که با گذشت زمان فعالان حرکت ملی آزربایجان بیش از آنکه شخص محور باشند، فکر محور و هدف محور هستند و شخصیتهای ملی و ارجگذاری نسبت به آنان را نیز در چهار چوب و حدود همان اهداف و افکار و معیارهای ملی پذیرا می باشند. 

هویت ملی و لزومات آن

یکی از اصلیترین عوامل موجود در زمینه وضعیت اسفناک کنونی آزربایجان، نا آگاهی ملی نسبت به هویت و هستی ملی در میان ملت تورک آزربایجان است. آزربایجانی به خوبی می داند که تورک است ولی این دانستن تبدیل به شعور ملی نشده است. یعنی تورک بودن و آزربایجانی بودن را نمی تواند در میدان اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی به صورت یک امر و مطالبات بعد از آن اقامه نماید. یعنی هویت فردی تا کنون نتوانسته است تبدیل به هویتی جمعی و ملی که در بردارنده نوعی خواست و مطالبات جمعی_ملی است گردد. در چنین شرایطی هر فرد آزربایجانی در فردیت خود تورک است ولی به صورت جمعی خود را یک ملت که دارای حقوق ملی است نمی بیند. موضوع آزربایجانی بودن نیز فراتر از سربرگ ادارات دولتی و نامهای استانی چیز دیگری را تداعی نمی کند. یعنی آزربایجانی، آزربایجان را نه به عنوان وطنی ملی که تنها واحدی اداری، که می تواند نام دیگری نیز داشته باشد تلقی می کند. همین مسئله باعث شده است که در طول زمان هویتی ملی به نام ملت تورک آزربایجان در ذهن عموم ملتمان شکل نگیرد. بحث تورک و فارس در بسیاری از موارد به تقابلات فردی فرو کاسته شده و نتوانسته در یک جایگاه جدی ملی قرار گیرد.
بر این اساس فعالان حرکت ملی آزربایجان باید بدین نکته توجه داشته باشند که در آگاهی بخشی ملی سعی کنند که روشن گر این نکته مهم باشند که تورک بودن نه تنها یک ویژگی فردی که یک هویت جمعی و ملی نیز می باشد و تورکها دارای یک هویت ملی به نام ملت تورک می باشند. و همین ملت تورک دارای یک میهن و وطن مخصوص به خود به نام آزربایجان می باشند. چرا که آزربایجانی بودن نه یک امر استانی_مدیریتی که یک موضوع ملی و هویتی است.