در مقایسه با زبان فارسی، زبان ترکی
شبیه دختر زیبائی است که به آرامی در کنار یک زنی بدون حجاب نشسته که او دل را با
جواهرات و عشوه هایش و مغز را با آرایشش افسون میکند. (اینجا ما ترکی را در یک کفه
ترازو و فارسی و تمامی لهجه های آن را مانند مازندرانی، گیلکی، لری، کردی، سمنانی،
و غیره را در کفه دیگر ترازو قرار میدهیم. و اگر منظورمان فارسی سنتی است و آن را
با ترکی مقایسه میکنیم، ترکی به آن برتری دارد. هیچ کس نمیتواند آن را انکار کند
اقرار نامه ای از احمد کسروی! در
ابطال تئوری خودساخته "زبان آذری" به وسیله خودش اللغة الترکیة فی ایران
عموماً چنین پنداشته میشود که در
سرزمین پارسیان( ایران) (۲)به
جز زبان فارسی مردم به زبان دیگری صحبت نمیکنند، و تعداد کمی از گسترش زبان ترکی
در سرتاسر ایران آگاه هستند، شاید زبان ترکی بیش از زبان فارسی متداول است، ...
توضیح : *.این مقاله به همین
عنوان "اللغة الترکیة فی ایران " ، به قلم احمد کسروی و در مجله
العرفان سوریه، جلد ۸، شماره ۲، نوامبر ۱۹۲۲و
به زبان عربی چاپ گردیده است. این مقاله بعدها توسط پروفسور اوان زگال، کسروی شناس
و ریاضیدان معاصر آمریکایی به انگلیسی ترجمه شده است. ترجمه فارسی مقاله نیز از
پروفسور محمدعلی شهابی شجاعی است.